Poverenik za informacije od javnog značaja i zaštitu podataka o ličnosti je pismom upućenim svimi gradonačelnicima i predsednicima opština upozorio na to da bi uvođenje administrativnih taksi na zahteve za slobodan pristup informacijama od javnog značaja predstavljalo nezakonito ograničavanje građana u ostvarivanju ovog prava.
Poverenik je od lokalnih vlasti zatražio da se uzdrže od donošenja, odnosno usvajanja opštih akata kojima bi se takve takse predviđale, odnosno, u slučaju da su ih već usvojili da ih bez odlaganja stave van snage.
S tim u vezi, Poverenik Rodoljub Šabić je naglasio i sledeće:
„Povodom obraćanja građana i nevladinih organizacija u kojima se ukazuje na to da neke lokalne vlasti nameravaju da uvedu ili su već uvele posebne administrativne takse na zahteve za slobodan informacijama od javnog značaja upozorio sam gradonačelnike odnosno predsednike opština na očiglednu nezakonitost i protivpravnost takvih eventualnih postupaka.
Zakonom o slobodnom pristupu informacijama od javnog značaja, u čl. 17. predviđeno je da je uvid u dokument koji sadrži informaciju od javnog značaja besplatan, a za kopiju dokumenta koji sadrži traženu informaciju, organ vlasti može naplatiti isključivo nužne troškove izrade kopije. A ni ti nužni troškovi ne mogu se utvrđivati niti naplaćivati po slobodnom nahođenju, već isključivo u skladu sa postojećom Uredbom o visini naknade nužnih troškova za izdavanje kopije dokumenta na kojima se informacije od javnog značaja nalaze.
Zakonom o republičkim administrativnim taksama, Tarifni br.1. tač.4. izričito je propisano da se administrativna taksa ne plaća na zahteve za pristup informacijama od javnog značaja.
Shodno navedenom, drugačije utvrđivanje troškova postupka za ostvarivanje prava na slobodan pristup informacijama od javnog značaja opštim aktom skupštine opštine ili grada je u direktnoj suprotnosti sa napred citiranim zakonskim odredbama, a eventualna primena takvih opštih akata imala bi direktne štetne posledice po ostvarivanje ovog ljudskog prava koje je garantovano Ustavom i zakonom.
Očekujem od lokalnih vlasti da poštuju zakone i postupe u skladu sa ovim upozorenjem, odnosno predlogom. U svakom slučaju, tražio sam da me o situaciji u vezi sa ovim pitanjem u njihovim opštinama odnosno gradovima obaveste u što kraćem roku, da bih radi zaštite prava građana i javnosti preduzimao druge mere predviđene Ustavom ili zakonima.“
